Кўпчилик аёллар исталмаган ҳомиладорликнинг олдини олиш ёки гинекологик касалликларни даволаш учун шифокор контрацептив таблеткаларни буюрган вазиятга дуч келишади. Варикозда оғиз орқали қабул қилинадиган контрацептивларини қабул қилиш мумкинми, улар веналар ҳолатига қандай таъсир қилиши мумкин ва қандай қилиб ножўя таъсирларни камайтириш мумкинлигини кўриб чиқайлик.
Гормонларнинг веналарга таъсири
Контрацептив таблеткаларида эстроген ва прогестин каби гормонлар мавжуд. Улар ўзгарган қон томирларида ёмон ўзлаштирилади.
Эстроген даражасининг ошиши қоннинг ивиб қолиш хавфини ошириши мумкин, улар чуқур веналар тромбозини ёки ўпка артериясининг тромбоэмболиясини юзага келтириши мумкин [1]. Прогестероннинг юқори даражаси оёқлар қон томирларида веноз қон айланишининг сустлашишига олиб келади, бу вена деворининг силлиқ мушак толаларига кўрсатиладиган бўшаштирувчи таъсир туфайли кузатилади. Контрацептив воситаларнинг ножўя таъсири, масалан, суюқликнинг ушланиб қолиниши ва вена деворларига босимнинг ошиши варикозли кенгайишнинг ривожланишига имкон беради [2].
Варикозда контрацептивларни қабул қилса бўладими?
Ушбу муаммони ҳал қилиш учун гинеколог ва флебологга мурожаат қилган маъқул. Ҳар бир муайян ҳолатда алоҳида ёндашув зарур, у бу бир қатор омилларга боғлиқ:
- веналарнинг варикозли кенгайиш даражасига;
- ирсий мойилликка;
- бирга келадиган касалликларнинг мавжудлигига;
- беморнинг турмуш тарзи ва одатларига.
Мутахассис, текширув натижаларига кўра, оғиз орқали қабул қилинадиган контрацептивларни қабул қилишнинг фойда ва зарар бериш эҳтимоли нисбатини баҳолайди.
Контрацептив таблеткалар ўз-ўзидан веналарнинг варикоз кенгайишини келтириб чиқармайди, аммо унга бўлган мойилликка таъсир қилади [3]. Варикозда оғиз орқали қабул қилинадиган контрацептивларни қабул қилиш мумкинлигини аниқлаш учун гинеколог ва флеболог билан маслаҳатлашиш керак. Кўпинча вена касалликларида Детралекс венотониги буюрилади [4]. Флеболог кузатувида бўлиш аёлларга гормонал контрацептивларни қабул қилиш асоратлари (варикоз касаллигининг зўрайиши, тромбоз) дан сақланиш имконини беради.
- Raffetto J. D., Qiao X., Beauregard K. G., Khalil R. A. Estrogen receptor-mediated enhancement of venous relaxation in female rat: implications in sex-related differences in varicose veins. J Vasc Surg. 2010;51(4):972–981. doi:10.1016/j.jvs.2009.11.074Chen CL, Guo HR. Varicose veins in hairdressers and associated risk factors: a cross-sectional study. BMC Public Health. 2014;14:885. Published 2014 Aug 28. doi:10.1186/1471-2458-14-885.
- Van Cheng, Birth Control and Varicose Veins, 2018. https://www.lajollalight.com/our-columns/sponsored-columnists/sd-ljl-sponsored-columns-sd-vein-institute-birth-control-and-varicose-veins-20180322-htmlstory.html Дата доступа: 18.08.2020.
- Vinogradova Y., Coupland C., Hippisley-Cox J. Use of combined oral contraceptives and risk of venous thromboembolism: nested case-control studies using the QResearch and CPRD databases. BMJ. 2015;350:h2135. Published 2015 May 26. doi:10.1136/bmj.h2135.
- Хирургический монитор: среди веноактивных (флеботропных) средств. Весна, 2017
